Το Σάββατο 23 Νοεμβρίου 2024 δόθηκε με επιτυχία στην Κεντρική Σκηνή του ΘΟΚ η επίσημη πρεμιέρα του έργου του Ματέι Βιζνιέκ Η λέξη πρόοδος στο στόμα της μητέρας μου ηχούσε πολύ φάλτσα, σε σκηνοθεσία Βαρνάβα Κυριαζή.

Την παράσταση τίμησαν με την παρουσία τους εκλεκτοί καλεσμένοι, μεταξύ των οποίων, οι Βουλευτές Δημήτρης Δημητρίου και Χρίστος Χριστοφίδης, ο Διευθυντής του Τμήματος Αρχαιοτήτων Γιώργος Γεωργίου, ο Πρόεδρος του Δ.Σ. του ΘΟΚ Παντελής Βουτουρής, η Αντιπρόεδρος του Δ.Σ. του ΘΟΚ Ανθή Αντωνιάδου και τα Μέλη Ζήνων Παπαφιλίππου, Μαρία Χαμάλη.

[…] Στο έργο Η λέξη πρόοδος στο στόμα της μητέρας μου ηχούσε πολύ φάλτσα στέκεται απέναντι στην Ιστορία, στη σύγχρονη ιστορία των Βαλκανίων –και όχι μόνο–, ασκώντας κριτική στο ζοφερό τοπίο του πολέμου και φέρνοντας στη σκηνή τούς τσακισμένους ανθρώπους του, το δράμα, το τραύμα, τη μεταστροφή και τη διάβρωσή τους. Ο τρόπος που συνυφαίνει τις αφηγήσεις των δραματικών προσώπων είναι συναρπαστικός. Τα πρόσωπά του βρίσκονται μετέωρα ανάμεσα σε δύο κόσμους, στον κόσμο των ζωντανών και στον κόσμο των νεκρών, όπου συνομιλεί το παρόν με το παρελθόν, το πραγματικό με το ονειρικό, ο ρεαλισμός με τον σουρεαλισμό, το τραγικό με το κωμικό, η ποίηση με το πεζό. Καταφέρνει να μας παρουσιάσει το τερατώδες του πολέμου, με οικεία χαρακτηριστικά, αλλά και με καυστικότητα και αρκετές δόσεις χιούμορ, υπαινισσόμενος το παράλογο της φρίκης του, που συνεχίζει να μας περιβάλλει.[…]

Βαρνάβας Κυριαζής
(απόσπασμα από το σκηνοθετικό σημείωμά του στο έντυπο της παραγωγής)

Μια διαμελισμένη οικογένεια που προσπαθεί να επουλώσει τις πληγές της. Η Μητέρα και ο Πατέρας –και οι δύο φυγάδες της θηριωδίας ενός πολέμου, και οι δύο πρόσφυγες– επιστρέφουν στο καμένο, ρημαγμένο σπίτι τους. Μόνιμή τους αγωνία είναι να βρεθεί ό,τι απέμεινε από τον νεκρό γιο τους. Ο τελευταίος καλείται στον κόσμο τους ως νεκροζώντανη παρουσία, φορέας των συμβάντων στα πεδία των μαχών της Ιστορίας, ενώ η κόρη τους πασχίζει να επιβιώσει στα χαρακώματα των πεζοδρομίων της παραπαίουσας Ευρώπης. Και γύρω τους ένα αναγνωρίσιμο ψηφιδωτό από επικίνδυνους όσο και γελοίους ανθρώπους που προκαλούν την ηθική της κοινωνίας. Ένας κόσμος που ασφυκτιά και ξεψυχά λίγο λίγο μέσα στα εθνικά και κοινωνικά ρήγματα, που κατακερματίζεται από την κατάρρευση των αξιών, την οικονομική εκμετάλλευση και την έλλειψη ανθρωπιάς, αλλά και ένας κόσμος που εμπεριέχει τη λύτρωση, αφού ακροβατεί ανάμεσα στην καταστροφή και στην αποκατάσταση.

Ο Ματέι Βιζνιέκ, ο πιο γνωστός και πολυπαιγμένος σύγχρονος συγγραφέας της Ρουμανίας, αναπτύσσει πότε με δραματικό τρόπο και πότε με γενναίες δόσεις χιούμορ μια βασανιστικά επίκαιρη ιστορία για την απώλεια και το πένθος, τον ξεριζωμό, το δράμα της προσφυγιάς, την επιστροφή στις πατρογονικές εστίες, τον αγώνα για επιβίωση και καλύτερη ζωή.

Ο καταξιωμένος σκηνοθέτης Βαρνάβας Κυριαζής ζωντανεύει για πρώτη φορά στη σκηνή του ΘΟΚ τη διεισδυτική και απογυμνωμένη γλώσσα του Γαλλορουμάνου συγγραφέα, μεταφέροντας το ιδιαίτερο σκηνικό παιχνίδι μεταξύ ζωντανών και νεκρών, ποίησης και πεζότητας, ρεαλισμού και σουρεαλισμού, για να μας υπενθυμίσει τη σημασία της συνεχούς διαπραγμάτευσής μας με τον τόπο της μνήμης. Αρωγός του τα σπουδαία μουσικά θέματα του Μιχάλη Χριστοδουλίδη και ένα δουλεμένο σύνολο ηθοποιών και άλλων συντελεστών.